Kaçak Akım Rölesi (Artık Akım Koruma Anahtarı)

İşletme sırasında hatasız bir akım devresinden toprağa veya yabancı bir iletken kısma akan akıma kaçak akım denir.

Kaçak akım koruma rölesinin görevi bir yalıtım hatasından kaynaklanan hata akımı olduğu anda devreyi kesip o hata akımına maruz kalabilecek bir insanın hayatını kurtarmaktır. 30 mA hassasiyetindeki kaçak akım koruma rölesi insan hayatını korumaya yönelik kullanılır. 300 mA hassasiyetindeki kaçak akım koruma rölesi büyük ölçüdeki bir yalıtım hatasının oluşturduğu yangın riskini engellemeye yönelik kullanılır.

Bir insanın elektriğe karşı gösterdiği direnç koşullara göre 700 ila 6.100 ohm arası değişir. Hesaplamalarda ortalama olarak bir insanın direnci 1.666 ohm alınır. Bu insan vücudundan geçecek olan akım değeri;

I = V/R formülünden;

50V için I = 30mA

230V için I = 130mA olarak hesaplanır.

Yapılan deneyler sonucu 300mA’lik bir toprak kaçak akımının kısa bir süre içerisinde çevresindeki malzemeleri tutuşma sıcaklığına getirerek yangına sebebiyet verdiği gözlenmiştir. Medyada ve haberlerde elektrik kökenli yangınlar konu edildiğinde genelde “elektrik kontağından çıkan yangın” diye belirtilir ve aklımıza kısa devre gelir. Oysaki gerçek daha farklıdır, zira kısa devre söz konusu olsa sigortalar ve kesiciler bunu kısa bir sürede ortadan kaldırabilirler. Bu yangınlar asıl sebebi kısa devre değil izolasyon hataları ve kablolardaki deformasyondan kaynaklanan “toprak kaçak akımı” dır.

Doğrudan temas durumu: Bir kişinin normal şartlarda “canlı” olan bir iletkene dokunması “doğrudan temas” olarak adlandırılır. Doğrudan temas durumunda maruz kalınan gerilim hat gerilimidir. Bu durumda kişinin vücudu üzerinden maksimum akım geçer ve devreyi otomatik kesmede, kaçak akım hassasiyeti yüksek, tepki süresi çok kısa olan toprak kaçak akım koruma cihazları kullanılmalıdır. ( < 30ms) Dolaylı temas durumu: Bir yalıtım hatası sonucunda kaza ile gerilim altında kalan cihazın gövdesine dokunan bir kişinin halidir. Dolaylı temas durumunda alınması gereken iki temel önlem vardır; 1 – Temasın söz konusu olduğu devrede toprak kaçak akım cihazı kullanılması 2 – Temasa müsait tüm gövdelerin topraklanması Kaçak Akım Rölesi(Artık Akım Koruma Anahtarı)  Testi Neden Yapılmalıdır?

Evlerimizde, yaşam alanlarımızda ve işletmelerde elektriğin kaçak akım oluşturarak neden olacağı tehlikeye karşı kaçak akım koruma rölesi kullanılarak önlem alınmalıdır. Kaçak akım rölesi çalışma prensibi gereği 30mA değerlerinde hayat koruma, 300mA değerinde yangın koruma özelliği ile elektrik tesisatında istenmeyen durumlara karşı koruma sağlar. Bu nedenle elektriğin kaçak akım etkisine maruz kalınabilecek yaşam ve çalışma alanlarımızda bu cihazların kullanılması zorunludur. Hayati olarak önem arz eden kaçak akım rölelerinin belirli bir açma kapama ömürleri bulunmaktadır. Markalarına ve tiplerine göre değişmekle beraber yaklaşık olarak 10 yıldır. Zamanla Kaçak akım rölelerinin açma akım değerleri veya açma süreleri farklılık gösterebilmektedir.

Elektrik akımının insan üzerindeki etkisi:

Kaçak akım rölelerinin açma akımları ve açma sürelerinin insan hayatı üzerinde çok önemli bir etkisi bulunmaktadır. Bu yüzden işletmelerin içerisinde tesis edilmiş olan kaçak akım rölelerinin testlerinin yapılması ve uygunluğunun denetlenip raporlanması gerekmektedir.

Kaçak Akım Rölesi Testi Nasıl Yapılmaktadır?

Elektrik Mühendisleri Odası tarafından yetkilendirilmiş ve tecrübeli mühendislerimiz tarafından gerçekleştirilmekte olup öncelikle kaçak akım rölesinin fiziki şartları ve bağlantıları kontrol edilmektedir. Ardından son tüketici noktalarından (Prizler, makineler/statik noktalar…) yetkili kuruluşlar tarafından kalibrasyon belgesine sahip cihazlar ile kaçak akım rölesinin testi yapılmakta ve elde edilen sonuçlar sınır değerler ile karşılaştırılıp raporlanmaktadır.

Kaçak Akım Röleleri İle İlgili Yönetmelikler

İşyeri Bina Ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık Ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik,  Madde 8.

IEC 60364-4-41 Standardı

21.08.2001 Tarih ve 24500 Sayılı Resmi Gazete ’de yayınlanarak yürürlüğe giren, Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, Madde 10.c.6.3

İMES Muayene Mühendislik Tic. Ltd. Şti. – Kaçak Akım Rölesi Testleri

Firmamız, kaçak akım rölesi testleri hizmetlerini sunmaktadır. Ölçümler, Elektrik Mühendisleri Odası tarafından yetki belgesine sahip yüksek mühendisler tarafından gerçekleştirilmekte ve raporlanmaktadır. Analiz sonucunda gerekli incelemeler yapılmakta ve incelemelerin gerçekleştirildiği kuruma detaylı bir rapor sunulmaktadır.